والدین کلیدیترین نقش را در پرورش و آموزش عزت نفس به کودکان دارند. عزت نفس سالم زیربنای رفاه اجتماعی، رفتاری و عاطفی کودک را میسازد. همچنین عزت نفس مثبت علاوه بر شکل دادن به درک کودکان از خود، مثل یک عامل محافظتی برای سلامت روان عمل میکند.
در این یادداشت با روشهای کوچک و در عین حال تأثیرگذاری آشنا میشوید که به والدین کمک میکند تصویر مثبت، اعتماد به نفس و انعطافپذیری را در فرزندان خود برای تمام عمر تقویت کنند. این روشهای روزمره که ریشه در عشق، تشویق و مشارکت مثبت دارند، نقش چشمگیری در بهبود حال کودک دارند. شما میتوانید با گنجاندن این شیوهها در تربیت فرزندان خود، آنها را با ابزارهای مورد نیاز برای عبور از چالشهای زندگی توانمند سازید.
عزت نفس سالم چیست؟
عزت نفس در کودکان از طریق درک آنها از خود و تواناییهایشان به وجود میآید، درکی که از محبت، حمایت و تشویق شخصیتهای مهم زندگیاش مانند والدین و معلمان تأثیر میگیرد. بسیار مهم است که عزت نفس سالم را از تکبر یا حق به جانب بودن متمایز کنیم. عزت نفس سالم با ارزشهایی مانند همدلی، مهربانی، اخلاق خوب، نیکوکاری و قدردانی همراه است. برای آموزش عزت نفس سالم به کودکان انجام چند کار ضروری است:
همواره عشق بی قید و شرط خود را به آنها ابراز کنید
عشق بی قید و شرط به کودکان احساس امنیت و تعلق میدهد. ابراز مداوم عشق، مانند در آغوش گرفتن، سپری کردن لحظات مشترک و تاکیدات کلامی، بنیان روابط سالم کودک را در آینده میسازد. این عشق و حمایت مستمر به توسعۀ پیوندهای اجتماعی قوی کمک میکند.
همراه آنها بازی کنید و خوش بگذرانید
همراهی با کودکان در بازی، به آنها نشان میدهد که ارزشمند هستند. مطالعات نشان میدهد که این تعاملات مفرح با کودکان فراتر از مزایای فوری که در خود دارند، باعث میشود که شادتر و کمتر مستعد افسردگی و اضطراب باشند. بازی کردن توانایی کودک را در ایجاد پیوندهای اجتماعی افزایش میدهد
به کودکان مسئولیت و وظیفه بسپارید
واگذاری مسئولیتهای متناسب به کودکان، حس هدف و موفقیت را در آنها تقویت میکند. تمجید از تلاشهای آنها، حتی اگر ناقص باشد، باعث ایجاد حس ارزشمندی و رشد عزت نفس میشود. علاوه بر این، انجام کارهای خانه به کودکان کمک میکند احساس کنند که بر زندگی خود کنترل دارند.
تشویقشان کنید که مستقل باشند
کودکانی که فرصت استقلال داشتن را پیدا میکنند رشد بهتری دارند. تقویت استقلال به هر شکلی، از سازماندهی تکالیف گرفته تا پرداختن به مسائل با معلمان، باعث ایجاد عزت نفس میشود. برخی از والدین کمتر به فرزندان خود اجازه میدهند تصمیم بگیرند و احتمالاً اشتباه کنند. به این والدین در اصطلاح «والدین هلیکوپتری» گفته میشود. فرزندپروری بیش از اندازه محافظتی یا همان هلیکوپتری، توانایی کودک را برای اتکا به خود از بین میبرد و بر عزت نفس آنها تأثیر منفی میگذارد. والدین باید آموزش عزت نفس به کودکان را از آموزش والدگری درست به خود آغاز کنند.
از توهین به کودک خودداری کنید
بسیار ضروری است که وقتی رفتار نادرست یا خطایی از کودکمان سر میزند آن اشتباه را از هویت او تفکیک کنیم. اگرچه طبیعیست که والدین گاهی عصبانی شوند اما اجتناب از توهین و حفظ احترام در تربیت خیلی مهم است. به کارگیری لحن آرام و دوستانه، مواجه کردن آنها با پیامدهای طبیعی رفتارشان و تمرکز بر ارتباطات سازنده به شکلگیری رابطهای مثبت بین والدین و فرزند کمک میکند.
ناکامیهای آنها را به تجربیاتی برای یادگیری تبدیل کنید
فرزند خود را آگاه کنید که اشتباه کردن بخش جداییناپذیر از انسان بودن است. اگر ناکامیها را فرصتهایی برای رشد بینیم، انعطافپذیری در ما بیشتر میشود. صبوری و تشویق در مواقع شکست، باعث رشد عزت نفس کودکان میشود و به او میآموزد که بررسی درست شکستها و اشتباهات ضروری است.
زمان استفاده از تکنولوژی را کنترل کنید
متعادل کردن زمان تماشای نمایشگرها با افزودن فعالیتهای خارج از صفحه نمایش در دنیای آنلاین امروزی حیاتی است. میتوان همراه کودکان برنامهای را تنظیم کرد که در آن هم فعالیتهای آنلاین و هم فعالیتهای فیزیکی مانند پیادهروی و بازیهایی برای افزایش عزت نفس کودکان گنجانده شود. سپری کردن زمان بیش از اندازه پای گوشیهای هوشمند، به ویژه اگر در ارتباطات خانواده اختلال ایجاد کند، میتواند بر سلامت جسمی و روانی کودک تأثیر بگذارد.
فرصت خلق کردن و نمایش دستاورد آن را برای کودکتان فراهم کنید
یکی از راهکارهای مؤثر برای آموزش عزت نفس به کودکان تشویق آنها به نمایش خلاقیتهای خود در خانه باعث ایجاد حس غرور و موفقیت میشود. مشارکت فعالانه در خلق آثار هنری یا پروژههای آنها و پرسیدن افکار و احساساتشان در مورد کاری که انجام میدهند، نشاندهندۀ اهمیت نظرات و تلاش آنها برای شماست.
حرف آخر اینکه
فراموش نکنید که اولین و مهمترین قدم برای آموزش عزت نفس به کودکان تقویت و رشد عزت نفس سالم در والدین است. افزایش عزت نفس میتواند کار بسیار دشواری باشد که نیاز به همراهی مشاور یا روان درمانگر دارد. اما گاهی مطالعه و تغییر شیوۀ زندگی و برخی تمرینهای خودشناسی کمک بزرگی به افزایش عزت نفس و تثبیت آن میکند. در این مقاله میتوانید یازده قدم کاربردی برای رسیدن به عزت نفس بالا و پایدار را بخوانید.