چگونه غذاهای فرآوری شده بر سلامت روان و مغز ما تأثیر می‌گذارند؟
امروزه ۶۰ درصد از کالری مصرفی مردم از غذاهای فوق فرآوری شده تأمین می‌شود. این غذاها شامل خوراکی‌هایی مانند غلات بسته‌بندی‌شده، وعده‌های غذایی یخ‌زده و تنقلات بسته‌بندی‌شده هستند که با افزایش ریسک دیابت، چاقی و حتی سرطان مرتبط شده‌اند. اما مطالعات جدید تأثیر عذاهای فرآوری شده بر سلامت روان را تأیید می‌کنند. این نشان می‌دهد که تأثیر این مواد فراتر از سلامت جسمی است و مصرف آنها می‌تواند به بروز مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب و افسردگی کمک کند.
تعامل بدن و ذهن:ارتباط میکروبیوم روده و روان
غذاهای فوق فرآوری شده چیست؟
غذاهای فوق‌فرآوری‌شده شامل محصولاتی هستند که مراحل مختلف صنعتی را طی کرده‌اند. این مواد غذایی حاوی مواد افزودنی‌ای هستند که معمولاً در آشپزی خانگی استفاده نمی‌شوند؛ شامل ترکیباتی مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا (یک شیرین‌کننده ارزان‌قیمت که در نوشابه‌ها و خوراکی‌های شیرین استفاده می‌شود)، روغن‌های هیدروژنه (چربی‌های مصنوعی که به افزایش ماندگاری محصولات کمک می‌کنند)، ایزوله‌های پروتئینی (پروتئین‌هایی که از منابع مختلف جدا شده و در محصولات غذایی مانند نوشیدنی‌های پروتئینی و خوراکی‌های کم‌کالری استفاده می‌شوند) و افزودنی‌های شیمیایی مانند رنگ‌ها، طعم‌دهنده‌های مصنوعی، شیرین‌کننده‌های مصنوعی، امولسیفایرها و نگهدارنده‌ها.
این مواد معمولاً در محصولاتی مانند فست‌فودها، غذاهای یخ‌زده و میان‌وعده‌های بسته‌بندی شده مانند چیپس، کراکرها و خوراکی‌های فرآوری‌شده یافت می‌شوند.
مصرف بالای این غذاها به دلیل فرآوری‌های پیچیده و مواد افزودنی به‌کاررفته، نه‌تنها منجر به مشکلاتی مثل چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی می‌شود، بلکه طبق تحقیقات جدید، سلامت روانی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. مصرف مداوم این نوع غذاها ممکن است منجر به افزایش احساس افسردگی، اضطراب و حتی افت عملکرد شناختی مانند کاهش حافظه و توانایی تمرکز شود.
تأثیر غذاهای فوق فرآوری شده بر سلامت روان
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که مصرف غذاهای فوق فرآوری شده با افزایش اضطراب و افسردگی همراه است. همچنین، مطالعات جدید ارتباط بین مصرف این غذاها و زوال شناختی را نیز نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نشان داد افرادی که بیش از ۲۰ درصد کالری خود را از غذاهای فوق‌فرآوری‌شده دریافت می‌کنند، ۲۸ درصد بیشتر در معرض کاهش عملکرد شناختی هستند.
چرا غذاهای فرآوری شده بر سلامت روان تأثیرمنفی دارند؟
علت دقیق هنوز مشخص نیست، اما یکی از فرضیه‌ها مربوط به تأثیر غذاهای فوق فرآوری شده بر سلامت روده است. غذاهای فوق‌فرآوری‌شده معمولاً فاقد فیبر هستند که برای تولید اسیدهای چرب کوتاه‌زنجیره و سلامت مغز ضروری‌اند. همچنین، افزودنی‌های شیمیایی ممکن است تأثیرات منفی بر ترکیب میکروبی روده بگذارند که به افزایش التهاب مزمن و در نتیجه بروز اختلالات روانی مانند افسردگی منجر می‌شود.
چگونه می‌توانیم از این تأثیرات منفی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از تأثیرات منفی غذاهای فوق‌فرآوری‌شده، یکی از مؤثرترین راه‌ها، انتخاب یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی است. رژیم‌های غذایی که بر مصرف غلات کامل، سبزیجات برگ‌دار، ماهی، مرغ، توت‌ها، آجیل و روغن زیتون تأکید دارد مانند رژیم مدیترانه‌ای. این مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و چربی‌های سالم هستند که برای حفظ عملکرد مغز و کاهش التهاب ضروری‌اند.
تحقیقات نشان می‌دهند که پیروی از چنین رژیم‌هایی حتی در صورت مصرف گهگاهی غذاهای فرآوری‌شده، می‌تواند از بروز مشکلات شناختی مانند زوال عقل و کاهش حافظه جلوگیری کند. علاوه بر این، رژیم‌های غنی از مواد مغذی ممکن است اثرات منفی ناشی از مصرف غذاهای فوق‌فرآوری‌شده را کاهش داده و به بهبود سلامت روان و پیشگیری از افسردگی و اضطراب کمک کنند.
در کل، جایگزین کردن غذاهای فوق‌فرآوری‌شده با مواد غذایی کامل و مغذی، مانند سبزیجات، حبوبات، غلات و چربی‌های سالم، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد.
جمع‌بندی
اگرچه غذاهای فوق فرآوری شده طعم خوبی دارند و مصرف آنها آسان است، اما تأثیرات منفی آنها بر سلامت روان و جسم غیرقابل‌انکار است. برای حفظ سلامت روانی و جسمانی خود، بهتر است به جای مصرف این مواد، از غذاهای طبیعی استفاده کنیم و رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی را در اولویت قرار دهیم.