تحقیقات نشان داده است که یک وقفۀ ۳ تا ۷ روزه در استفاده از شبکه‌های اجتماعی باعث بهبود سلامت روان می‌شود.
در یک مطالعه تحقیقاتی در سال ۲۰۲۲ از ۱۵۴ شرکت‌کننده (میانگین سنی ۲۹.۶ سال) خواسته شد یا به مدت یک هفته استفاده از رسانه‌های اجتماعی (فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر و تیک تاک) را متوقف کنند یا به استفادۀ همیشگی خود از آنها ادامه دهند. نتایج نشان داد که اضطراب و افسردگی در گروهی که از رسانه‌های اجتماعی فاصله گرفتند، به میزان چشمگیری کاهش یافت و در مجموع موجب بهبود سلامت روان آنها شد.
مطالعۀ دیگری بر روی ۵۵۵ دانشجوی دانشگاه نشان داد که یک هفته وقفه در استفاده از شبکه‌های اجتماعی تأثیر مشخصی بر سطح اضطراب دارد؛ مخصوصاً برای افرادی که زمان بیش از اندازه‌ای را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کردند.
تحقیق دیگری در سال ۲۰۲۲ بر روی دختران بین ۱۰ تا ۱۹ سال نشان داد که وقفه‌ای سه روزه در استفاده از شبکه‌های اجتماعی اضطراب آنها دربارۀ بدن‌شان را کاهش داد (مثلاً نگرانی دربارۀ اینکه لباس‌شان چطور در تنشان نشسته است) و همچنین باعث کاهش شرم از بدن و افزایش شفقت به خود در آنها شد.
چرا جدایی از شبکه‌های اجتماعی باعث بهبود سلامت روان می‌شود؟
حضور در شبکه‌های اجتماعی ما را ناگزیر از مقایسۀ خود با دیگران می‌کند، چیزی که باعث مقایسۀ ظاهر، سرخوردگی شغلی و حسادت شود. به علاوه، کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند خود انتقادی را کاهش دهد. استفاده بیش از اندازه از شبکه‌های اجتماعی، خود انتقادی را تبدیل به یک عادت ذهنی می‌کند، چیزی که با بروز مشکلات جدی سلامت روان مثل اضطراب، افسردگی، سوءمصرف مواد مخدر، اختلالات پرخوری یا کم‌خوری افراطی و خودآزاری در ارتباط است.
یکی دیگر از مضرات سپری کردن مدت زمان زیاد در شبکه‌های اجتماعی، احتمال قرار گرفتن در معرض اطلاعات و مشاوره‌های اشتباه است. مقالۀ پیشنهادی:
کار شبکه‌های اجتماعی مشاورۀ زناشویی نیست
چطور زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را مدیریت کنیم؟
برای مدیریت زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی، هم می‌توان از رویکردهای نرم‌افزاری استفاده کرد و هم از سخت‌افزاری. برای مثل، می‌توانید نرم‌افزارها را از روی گوشی خود پاک کنید اما روی لپ‌تاپ یا رایانۀ شخصی خود نگه دارید. همچنین می‌توانید صفحه نمایش تلفن همراه خود را به حالت خاکستری دربیاورید.
رویکرد سخت‌افزاری برای مدیریت زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند این باشد که به جای نگه داشتن تلفن همراه در جیب یا روی میز کارتان آن را در جایی دور از خودتان قرار دهید (مثلاً آن را در جای مشخصی در خانه قرار دهید مثل تلفن‌های قدیمی) یا مثلاً برای یک ماه از یک گوشی غیر هوشمند استفاده کنید.
وقتی ما از اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی در گوش همراه خود استفاده می‌کنیم خیلی بیشتر از زمانی که واقعاً دلم‌مان می‌خواهد در این اپ‌ها وقت می‌گذرانیم. وقتی اپ‌ها را از گوشی خود پاک کنیم و فقط از طریق لپ‌تاپ یا رایانۀ شخصی چکشان کنیم، زمانی که در شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنیم به میزان قابل توجهی کم می‌شود.
کار دیگری که می‌شود انجام داد، همراه نبردن تلفن به جاهاییست که در آنها تلف دائمی وجود دارد و دیگران در صورت نیاز می‌توانند به تلف آن مکان زنگ بزنند. به این شکل می‌توانید حضور در زمان و لحظۀ حاضر را بهتر تجربه کنید.
آیا لازم است به کل ارتباط خود را با فضای مجازی قطع کنیم؟
تحقیقات نشان داده‌اند که محدود کردن زمان استفاده از شبکه‌های مجازی تأثیر مستقیمی بر افزایش کارایی و سلامت عمومی و بهبود سلامت روان افراد دارد. مطالعۀ دیگری بر روی ۲۳۰ دانشجوی کارشناسی نشان داد که شرکت‌کنندگانی که استفاده از شبکه‌های اجتماعی خود را به مدت دو هفته به میزان ۳۰ دقیقه در روز کاهش داده بودند، کاهش چمشگیر افسردگی، احساس تنهایی، اضطراب و ترس از دست دادن را تجربه کرده‌اند، در حالیکه احساسات مثبت در آنها قوت گرفته بود.
تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که کاهش استفاده از گوشی‌های هوشمند (و احتمالاً رسانه‌های اجتماعی) به مدت یک ساعت در هفته، با حال عمومی بهتر و افزایش رضایت از زندگی مرتبط است که این تأثیرات تا چهار ماه بعد از پژوهش نیز حفظ شده بودند. در مجموع، شواهد حاکی از اینست که کاهش استفاده از رسانه‌های اجتماعی یا ترک موقت آنها می‌تواند باعث بهبود سلامت روان شود که احتمالاً در طول زمان پایدار بماند.
منبع: psychologytoday
